İnternette gizliliği sağlamak gittikçe zorlaşıyor. Bu yüzden insanlar VPN’lere (Sanal Özel Ağ) yöneliyor. VPN’ler kullanıcılarını dijital ajanlık, izleme, veri toplama, saldırgan reklamcılık ve sibel suçlulardan koruma konusunda harika iş çıkarır. Peki VPN açıkken takip edilebilir misiniz? Bu, sorulması gereken bir sorudur (bravo size). Ben de cevaplamak için buradayım.
İçindekiler
İzleme derken neyi kastediyoruz?
Öncelikle bu bağlamda izlemenin ne olduğunu anlamak önemlidir. Bu konuyu üç yönden ele alabiliriz:
- VPN kullandığınızı başkaları görebilir mi?
- Hangi bilgilere erişebilirler?
- İnternette ne yaptığınızı görebilirler mi?
Hadi bakalım.
VPN ile takip edilebilir misiniz?
VPN kullanırken takip edilemezsiniz çünkü VPN, verilerinizi şifreler. Sonuç olarak internet hizmet sağlayıcınız veya kötü amaçlı kişiler, trafiğinizden bilgi elde edemezler. Sadece VPN sunucunuzun IP adresini görebilirler. Gerçek IP adresiniz ve çevrim içi hareketleriniz gizli kalır.
Bir VPN’in gizliliğinizi korumadan ne kadar etkili olduğu sorusuna cevap almak için Surfshark’ın VPN’ini ücretsiz deneyerek kendiniz karar verebilirsiniz.
Bununla beraber, çerezleri kabul ettiğinizde ya da hesabınıza giriş yaptığınızda yine de web sitelerine veya hizmetlere bilgilerinizi vermiş olursunuz. Mümkün olduğunca az bilgi vermek istiyorsanız çerezleri engellemeli ve mümkün olduğunca oturum açmamaya çalışmalısınız.
Kullanıcıları çevrim içi olarak takip etmede en çok kullanılan yöntemlere bir bakalım.
Zararlı yazılımlar
Cihazınıza yanlışlıkla zararlı yazılım yüklemek, kişisel bilgilerinizin çalınması ve hatta dolandırıcılık gibi ciddi sorunlara yol açabilir.
IP adresi
VPN, proxy, Tor tarayıcısı veya başka herhangi bir gizlilik koruma aracı kullanmadığınız sürece, gerçek IP (İnternet Protokolü) adresiniz ziyaret ettiğiniz web siteleri tarafından görülebilir. IP adresinizi bulun.
Çerezler
Reklamverenler, VPN kullansanız da kullanmasanız da çerezlerden faydalanarak sizi internet üzerinden takip edebilir. Ancak internet alışkanlıklarınızın internette kaydedilmesini ve saklanmasını istemiyorsanız Google Chrome gibi popüler tarayıcılar çerezleri engellemenize olanak tanır.
Dijital parmak izi
Çerez tabanlı izlemeden daha müdahaleci olan parmak izi, bilgisayar ayarlarınızı, yazılımınızı, web tarayıcı tercihlerinizi ve diğer benzer şeyleri kullanarak dijital bir portrenizi oluşturur.
DNS sızıntısı
VPN veya DNS doğru ayarlanmadığında ve cihazınız korsanlar tarafından ele geçirildiğinde DNS sızıntıları oluşur. Bu sızıntılar, çevrim içi hareketlerinizi açığa çıkararak gizliliğinizi tehlikeye atar. DNS sızıntılarını önlemek için kendi DNS adreslerini sunan bir VPN kullanın.
Doxxing (kişisel verileri internette ifşa etme)
Doxxing, bir kişinin ev adresi veya iş yeri gibi kişisel verilerini ifşa etmek için kullanılan zararlı bir yöntemdir.
Hesaplarınızda oturum açma
Kişisel Google hesabınızda oturum açarsanız Google bunun siz olduğunuzu bilir ve VPN kullanıyor olsanız bile Google ekosisteminde attığınız adımları takip eder.
İnternette bilgi paylaşma
İnternette “Ben John Q. kullanıcısıyım, işte gerçek ev adresim” diyerek dolaştığınızda, VPN kullanıyor olsanız bile bu bilgiler herkese açık hale gelir.
Gördüğünüz gibi internetteki tek tanımlayıcı IP adresi değildir. Dolayısıyla çevrim içi tehditlere karşı tek çözüm VPN değildir. Antivirüs programlarının yanı sıra internette paylaştıklarımıza ve tıkladıklarımıza da dikkat etmeliyiz.
VPN kullandığınızı başka kimler görebilir?
İnternetteki herkes VPN’e bağlı olduğunuzu görür diye bir şey yoktur. Ama bazı kişiler görebilir. “Kimlerin bu bilgilere erişimi var?!” diye merak ediyor olabilirsiniz. Söyleyelim o halde. Olağan şüpheliler internet hizmet sağlayıcınız (ISP), web siteleri veya uygulamalar (Netflix gibi) ya da tabii ki korsanlar.
Peki ama bilgilerinize nasıl erişiyorlar? Yine harika bir soru!
- İnternet hizmet sağlayıcınız, size internet erişimi verir böylece sunucuları aracılığıyla kurduğunuz bağlantıları görebilir. Bu, VPN kullandığınızı bas bas bağırdığınız anlamına gelmez ancak IP adresleri ve şifrelenmiş trafikten faydalanarak, teorik olarak noktaları birleştirebilirler.
- Web siteleri ve uygulamalar, dünya çapında birçok farklı kişinin bağlanmak için kullandığı IP adreslerini kara listeye alarak sanal özel ağ kullanımını tespit eder. Bu tür bir IP, hizmet sağlayıcıya şüpheli görünür ve böylece engellenir.
- Bilgisayar korsanları, güvenli olmayan bir ağ (örneğin, şifresi olmayan halka açık bir ağ) üzerinden verilerinize erişmeye çalışırsa veya şüpheli kişiler tarafından oluşturulmuş sahte bir açık Wi-Fi’a bağlanırsanız VPN kullandığınızı görebilirler.
İnternet hizmet sağlayıcınızın veya bazı çevrim içi hizmetlerin VPN kullandığınızı görmesinin kötü bir haber olmadığını unutmamak önemlidir. Çünkü çevrim içi ortamda gerçekte ne yaptığınızı göremezler.
İnternete bir VPN aracılığıyla bağlandığınızda internet hizmet sağlayıcınız yalnızca bir VPN sunucusuna bağlandığınızı bilir. Bir sunucuya bağlandığınızda da hizmet sağlayıcınız, gerçek IP adresiniz yerine kendi IP adresini görür, dolayısıyla gerçek IP adresiniz izlenemez.
VPN trafiğinizi maskeleyebilir misiniz?
VPN çevrim içi trafiğinizi gizlerken gizlenmiş (obfuscated) sunucu VPN kullanımınızı gizler. Görünmezlik pelerini gibidir; bazen stealth (gizli) VPN olarak da adlandırılır.
Bu gizlenmiş sunucuları nereden bulabilirsiniz? Bazı üst düzey VPN sağlayıcıları (Surfshark dahil) bu sunucuları kullanır. Surfshark’ta bu özelliğin adı Camouflage mode‘dur.
Gizleme, Çin Güvenlik Seddi gibi çeşitli VPN bloklarını atlamak için mükemmeldir.
Ücretsiz VPN, gizlilik için uygun bir seçenek midir?
Hayır, değildir. Ücretsiz VPN ve ücretli VPN’leri kıyasladığımızda ücretsiz olanların çok daha az güvenli olduğunu görüyoruz. Güvenli VPN teknolojileri çok fazla yatırım ve kaynak gerektirir ve ücretsiz VPN’lerde bu kadar para yoktur.
Ancak bir VPN’i çalışır durumda tutmak para gerektirir. Kullanıcılar hizmet için ödeme yapmıyorsa VPN’ler nasıl para kazanıyor? Genellikle bu, verilerinizin reklamverenlere ve pazarlama şirketlerine satıldığı anlamına gelir. Bu ücretsiz uygulamalar bazen o kadar istilacı olur ki çevrim içi alışkanlıklarınızdan, alışverişlerinizden veya ziyaret ettiğiniz sitelerden çok daha fazlasını alırlar sizden. Bazıları ad ve soyadınıza, telefon numaranıza, hatta ev adresinize kadar ulaşabilir.
VPN’le takip edilmekten endişeleniyorsanız ücretsiz seçenekleri tercih etmemenizi ve onun yerine premium bir VPN indirmenizi tavsiye ederim.
VPN hükûmetler tarafından takip edilebilir mi?
Kolay olmasa da hükûmetler bu takibi yapabilir ama muhtemelen pek umursamıyorlar. Olay şu: hükûmet yetkilileri zamanlarını sıradan VPN kullanıcılarıyla boşa harcamaz. Birinin VPN hareketleriyle ilgilenmeleri için yasal bir zeminin olması gerekir.
Yetkililer, birinin suç işlediğinden şüphelendiğinde internet hizmet sağlayıcısına giderek bağlantı kayıtlarını ister. VPN bağlantılarını tespit ettikten sonra bir VPN sağlayıcısına başvurmayı deneyebilirler. Bir VPN şirketi, kullanıcıların verilerinin kaydını tutmuyorsa isteseler bile verecek hiçbir şeyleri olmayacaktır.
Ancak yetkililerin VPN sağlayıcılarıyla iletişime geçtiği pek fazla vaka yok çünkü potansiyel bir suçluyu takip etmek için bir sürü başka yöntemleri var. Yakın zamanda ABD hükûmetinin Google’a “anahtar kelime izinleri” verdiği ve teknoloji devinden çevrim içi olarak belirli kelimeleri arayan hesapların ve IP’lerin listelerini göndermesini istediği ortaya çıktı.
Yani VPN, IP adresinizin açığa çıkmasını engeller ama Google hesabınızı kullanırsanız işlemleriniz kayıt altında olur. Bir kez daha söyleyelim, gizlilik ve güvenlik sadece teknik yöntemlere değil, sizin kendi dikkatinize de bağlıdır.
VPN, Google tarafından takip edilebilir mi?
VPN ile gezinti yaparken kendi Google hesabınızı kullanıyorsanız Google sizi takip edebilir. Yani hesabınız johntpublic@gmail.com ise ve VPN kullanırken çıkış yapmamışsanız Google takibi konusunda hiçbir değişiklik olmaz. Bu web devi, IP’nizi bilmiyor olabilir ama hesabınıza bağlı tüm hareketlerinizi sanki VPN kullanmamışsınız gibi kolayca takip edebilir.
Giriş yapmanızı gerektiren tüm web hizmetleri için bu durum geçerlidir. Pinterest, IP adresinizi takip etmekten ziyade, Pinterest’te yaptığınız her şeyi birbirine bağlamakla ilgilenir.
VPN, polis tarafından takip edilebilir mi?
Kısa cevap: Polis, canlı trafiğinizi takip edebilir. Herhangi bir izleme yapabilmek için internet hizmet sağlayıcınızın trafik kayıtlarınızı paylaşmasını sağlayacak onay almaları gerekir. Ayrıca VPN sağlayıcınızla da iletişime geçerek bağlantı kayıtlarınızı isteyebilirler.
Daha detaylı bir açıklama için polis VPN takibi hakkındaki yazımıza bakabilirsiniz.
VPN bağlantısı koparsa pasif bir şekilde izlenebilir misiniz?
Evet. O zaman IP adresi takip edilebilir mi? Elbette VPN’in bağlantısı kesildiğinde verileriniz artık şifrelenmez ve gerçek IP adresiniz açığa çıkar. İnternet hizmet sağlayıcınızın, IP adresinizin hareketlerine (ör. ziyaret ettiğiniz web siteleri) erişimi vardır, dolayısıyla VPN bağlantısını kestiğinizde takip için çok daha kolay bir hedef olursunuz.
Bu sorunun çözümü, bazı VPN sağlayıcıların sunduğu Kill Switch özelliğidir.
Sonuç: VPN kullanırken takip edilebilir misiniz?
Cevap: Zor ama imkânsız değildir. Biri sizi internette gerçekten takip etmek isterse ister VPN kullanıyor olun ister olmayın bunu yapmak için muhtemelen bir yol bulur.
Fakat VPN, dijital konumunuzu değiştirir ve tarayıcı hareketlerinizi güvende tutar. VPN kullandığınızı görebilenler bile (yani internet hizmet sağlayıcınız, ziyaret ettiğiniz web siteleri, hatta bilgisayar korsanları) verilerinize, gerçek konumunuza veya hassas bilgilerinize erişemez. Ancak Surfshark gibi şeffaf gizliliğe ve kayıt tutmama politikasına sahip bir VPN seçtiğinizden emin olun.
SSS
Aynı ülkedeki bir VPN sunucusuna bağlanırsanız takip edilebilir misiniz?
Aynı ülkedeki bir VPN sunucusuna bağlanmak, yabancı bir ülkedeki sunucuya bağlanmak kadar güvenlidir. Tek dezavantajı, internet hizmet sağlayıcınız sizi aynı konumda gördüğünden dolayı coğrafi kısıtlamaları atlayamamanızdır.
VPN hacklenebilir mi?
İyi bir VPN, çalışması için gerekli tüm güvenlik önlemleri nedeniyle hacklenmeye karşı güvenli ve güvenlidir. Aynı şey tüm VPN’ler için söylenemez. Ücretsiz olanlar özellikle şüphelidir ve verilerinizin çalınması veya cihazınıza kötü amaçlı yazılım yüklenmesi için gerçek aracı olabilir.