Birisi IP (İnternet Protokolü) adresinizi ele geçirirse çevrimiçi faaliyetlerinizi izleyebilir, sizi hedefli reklamlara maruz bırakabilir ve hatta sizi taklit ederek siber suçlar işleyebilir. Elbette bu eylemlerden bazıları için yalnızca IP adresinizden daha fazlası gerekir ancak bu yine de önemli bir detaydır. Gelin IP adresinizin aslında ne için kullanılabileceğine ve kendinizi nasıl koruyabileceğinize bakalım.
IP adreslerini anlama
IP adresi konusuna odaklanmadan önce bazı temel bilgilerin üzerinden geçelim. IP adresleri hakkında önemli bilgilere sahip olmak, bunlarla bağlantılı riskleri tamamen anlamanıza yardımcı olur. Bu nedenle, bu bilgilere zaten sahipseniz bile ufak bir hatırlatmadan zarar gelmez; işte basit bir özet:
| IP adresi nedir? | IP, İnternet Protokolü anlamına gelir. IP adresi, bilgisayarlar ve internete bağlı diğer cihazlar için bir ev adresi niteliğindedir. Verilerinizi internette A noktasından B noktasına taşımak açısından son derece önemlidir. IP olmasaydı cihazınız bir web sitesine veya servise nereden erişeceğini bilemez ve cihazınıza geri bilgi akışı gerçekleşemezdi. Genellikle IP adresleri şu şekildedir: 104.124.145.85. |
| IP’mi nasıl alabilirim? | IP adresiniz ISS’niz (İnternet Servis Sağlayıcı) tarafından atanır. Tüm ISS’lerin bölgesel internet kayıt kuruluşları tarafından kendilerine atanmış farklı bir IP adresi aralıkları bulunur. Böylelikle ISS’ler, müşterilerine bu belirli bloktan benzersiz IP adresleri verebilir. |
| IP’mi nasıl bulabilirim? | IP adresinizi bulmanın en kolay yolu, bir çevrimiçi IP kontrol aracı kullanmaktır; bu araçlar genellikle ücretsizdir, hızlıdır ve kullanımları kolaydır. What is my IP sayfamıza giderek kendi IP adresinizi saniyeler içerisinde öğrenebilirsiniz. |
| IP adresimden hangi bilgilerime ulaşabilirler? | Gerçek IP adresinizden yaklaşık fiziksel konumunuz ve ISS’niz (İnternet Servis Sağlayıcı) elde edilebilir. Bu pek önemli görünmese de IP adresleri kötü amaçlı kişilerin eline geçebilir ve başınız derde girebilir. |
Peki, bir IP adresiyle tam olarak ne yapabilirsiniz? IP adresi sızıntılarıyla ilişkili başlıca tehditler hakkında bilgi edinmek için takip edin.
Bir IP adresiyle ne yapabilirsiniz?
Birisinin IP adresine sahipseniz yaklaşık fiziksel konumlarını söyleyebilir ve ISS’lerinin kim olduğunu öğrenebilirsiniz. Yani birisi IP adresinizi ele geçirirse bu bilgileri çevrimiçi deneyiminizi bozmak için kullanabilir. SSN (Sosyal Güvenlik Numarası) veya Kimlik numarası gibi diğer bilgilerinize erişim sağlarlarsa durum daha da riskli hale gelir.
Gelin IP adresinizi ele geçirmeleri durumunda üçüncü kişilerin neler yapabileceğine daha yakından bakalım.
IP adresinizle şunlar yapılabilir:
İzleme ve kontrol:
- Çevrimiçi etkinliklerinizi takip etmek.
- Etkinliğinize bağlı olarak bant genişliğini kısıtlamak (ISS).
- Fiyatlamayı değiştirmek.
- Web sitelerine erişimi kısıtlamak.
Kötü niyetli amaçlar ve istismar:
- Hedefli reklamlar ve spam göstermek.
- DDoS saldırıları gerçekleştirmek.
- Kişiselleştirilmiş kimlik avı ile size saldırmak.
- IP adresinizi yasa dışı eylemler için kullanmak.
- Verilerinizi karanlık ağda (dark web) satmak.
- Çevrimiçi oyunlardan sizi yasaklatmak.
Çevrimiçi etkinlikleri takip etmek
IP adresi, çevrimiçi etkinliklerinizi takip etmek için kullanılan önemli veri noktalarından birisidir; örneğin web sitesi sahipleri sizi tanımlamak, davranışlarınızı izlemek ve konumunuz ya da gezinme alışkanlıklarınıza göre reklam veya fiyatlama gibi unsurları uyarlamak amacıyla bunu kullanabilir.
Etkinliğe bağlı olarak bant genişliğini kısıtlamak
IP adresinize bakarak ISS’niz (İnternet Servis Sağlayıcı), çevrimiçi olarak ne yaptığınızı görebilir ve yayın, oyunlar ve veri paylaşımı gibi nedenlerle fazla veri kullandığınızı fark ederse bağlantınızı yavaşlatmaya karar verebilir.
IP konumuna göre fiyatlamayı değiştirmek
Web siteleri, yalnızca IP adresinizi kontrol ederek nereden erişim sağladığınızı görebilirler. Bazen bu bilgiye bağlı olarak fiyatları düzenleyebilirler; örneğin çevrimiçi olarak bir yüksek gelir bölgesinden alışveriş yapıyorsanız başkasının başka bir yerde gördüğünden daha yüksek fiyatlarla karşılaşabilirsiniz.
Coğrafi konuma bağlı olarak erişimi kısıtlamak
Daha önce bir videoya tıkladığınızda veya bir siteyi ziyaret ettiğinizde “bölgenizde mevcut değil” hatasını aldınız mı? Buna coğrafi engelleme adı verilir. IP adresleri konumunuzu ele verir, böylelikle web siteleri veya çevrimiçi servisler, fiziksel konumunuza bağlı olarak erişiminizi kısıtlayabilir.
IP yasaklamanın aksine bu kısıtlamalar kişisel değildir ve ilgili fiziksel konumdaki herkes için geçerlidir.
Kişiselleştirilmiş reklamlar göstermek
Reklamverenler, ziyaret ettiğiniz siteleri izleyerek bilgilerinizi takip edebilir; bu, size ilgi alanlarınıza daha uygun reklamlar yönlendirmelerine yardımcı olur. Bu elbette bazen kullanışlı olur.
Ancak bu durum sıklıkla gelecekteki aramalarınızın daha az organik olmasına da neden olur. Arama motorunuz, size en uygun sonuçları vermek yerine IP adresiniz ve diğer kişisel verilerinize bağlı olarak satın alacağınızı düşündüğünüz şeyleri göstermeye odaklanabilir.
DDoS saldırıları gerçekleştirmek
IP adresiniz aynı zamanda DDoS (Servis Dışı Bırakma) saldırıları için de kullanılabilir; bunlar, yoğun trafik yönlendirerek internet bağlantınızı çökertmeyi amaçlayan kötü niyetli girişimlerdir.
Bunu, eski bir dizüstü bilgisayar çökene kadar sayısız uygulama açmak gibi düşünün. Bir DDoS saldırısında, uygulamalar yerine, hiçbir şeye erişemeyeceğiniz noktaya gelene kadar ağınıza aynı anda durmadan bağlantı talepleri kullanılır. Bunu; canı sıkılmış bir hacker, öfkeli bir oyuncu veya gününüzü mahvetmek ve kaos yaratmak isteyen herhangi biri yapabilir.
Kişiselleştirilmiş kimlik avı saldırıları gerçekleştirmek
Bir hacker IP adresinizi ele geçirirse bunu, ISS’nizin kim olduğunu öğrenebilir ve bu bilgiyi onları taklit etmek için kullanabilir. Bu noktada karmaşık kimlik avı saldırıları gerçekleştirerek kişisel tanımlanabilir bilgilerinizi vermeniz için sizi kandırmaya çalışabilir. Sizi kandırırsa kimlik bilgilerinizi çalabilir ve finansal bilgilerinizi karanlık ağda satabilir.
Yasa dışı faaliyetler gerçekleştirmek için birisini taklit etmek
Hacker’lar sisteminize kötü amaçlı yazılım yüklemeyi başarırlarsa IP adresinizi ele geçirerek kendi faaliyetlerini sizin faaliyetleriniz gibi gösterebilirler. Böylelikle sizin dijital kimliğinizin arkasına saklanıp gerçekleştirdikleri herhangi bir yasa dışı faaliyetten sizi sorumlu tutulmanıza neden olabilirler.
Yalnızca IP’nizi bilmeleri yeterli değildir; bunun için genellikle kötü amaçlı yazılım tehditleri kullanılır. Yine de IP’nizin kötü niyetli kişilerin elinde bir araç olabileceğini unutmamanız gerekir.
Telif hakkı ihlali nedeniyle birinin başını derde sokmak
Benzer şekilde, kötü niyetli kişiler kendi IP adreslerini sizin IP adresinizmiş gibi göstererek korsan içerik indirebilir veya çevrimiçi olarak korsan dosyalar paylaşabilir. Sonuç olarak telif hakkı ihlali nedeniyle başınız derde girebilir.
Karanlık ağda (dark web) veri satmak
Tek başına IP adresiniz para etmeyebilir. Ancak diğer verilerle bir araya getirildiğinde (adınız, konumunuz veya sosyal medya bilgileriniz), bu son derece değerli hale gelir.
Ayrıca, daha büyük paketler oluşturmak ve veri simsarlarından dolandırıcılara veya gerçek siber suçlulara kadar kötü niyetli kişilere satılmak üzere diğer IP adresleri ve profillerle de birleştirilebilir.
Peki ya komşunuz Wi-Fi ağınıza izinsiz erişim elde ederse? Bu, bambaşka sorunların ortaya çıkmasına neden olur. Endişelenmeyin, Wi-Fi ağınızı komşulardan nasıl koruyabileceğinize dair eksiksiz bir kılavuz hazırladık.
Bir kişiyi çevrimiçi oyunlardan yasaklatmak
Çevrimiçi oyunlardan yasaklanmak, özellikle daha küçük veya bağımsız sunucularda tahmin ettiğinizden daha yaygındır. Büyük ve popüler video oyunları genellikle sizi yasaklamak adına somut bir gerekçeye ihtiyaç duyarken, özel veya topluluk tarafından yönetilen sunucuların yöneticileri, onları rahatsız ettiğiniz ya da onları kendi oyunlarında yendiğiniz için sizi engelleyebilirler.
Bu yasakların çoğunluğu IP adresinize bağlı olarak uygulanır. Bir diğer deyişle, bu yasaktan kurtulmak için IP adresinizi VPN kullanarak gizlemeniz yeterlidir.
Cihazları ele geçirmek
Cihazınızı ele geçirmek için IP adresinizi bilmek yeterli olmasa da bu bir başlangıç noktası olabilir. Port numaranızla birlikte kullanılması, hacker’ların ev ağınıza girmeye çalışması için yeterli olabilir. Bunu başarabilirlerse cihazınıza kötü amaçlı yazılım yükleyerek cihazınızın kontrolünü ele geçirebilirler.
Yalnızca IP adresinizi bilmelerinin, cihazınızın ele geçirilmesine neden olması pek muhtemel değilse de yine de risk söz konusudur.
Başkaları IP adresinizi nasıl öğrenebilir? Olası 9 yöntem
IP adresinizi korumak için bunu kimseye söylememenin yeterli olduğunu düşünebilirsiniz. Ancak birisinin IP adresinizi öğrenmesi oldukça kolaydır. Bunu şu şekilde yapar:
- Ağınıza bağlanarak: Ağınıza bağlanan bir kişi, kolaylıkla IP adresinizi öğrenebilir; çünkü ağlar, bağlı olan tüm cihazlara aynı IP adresini verir;
- Ziyaret ettiğiniz web sitelerini çalıştırarak: Bir web sitesini her ziyaret ettiğinizde (buna sosyal medya siteleri ve doldurmanız istenen formlar dahildir), ilgili web sitesi, IP adresinizi kaydeder;
- Reklam vererek: Hem gerçek reklamlar hem de kimlik avı amaçlı reklamlar, üzerine tıkladığınızda bilgilerinizi kaydedebilir;
- Gönderdiğiniz e-postaları okuyarak: Bazı eski e-posta istemcileri başlıkta IP adresinizi gösterebilir;
- Forum yönetimi ile: Çevrimiçi tartışmalara katılıyorsanız her paylaşım yaptığınızda forum yöneticileri IP adreslerinizi görebilir;
- Kullanıcılar arası dosya paylaşımı ile: Dosya paylaşım teknolojileri, dosya yükleyen veya indiren herkesin IP adreslerine ulaşabilir;
- Sahte Wi-Fi erişim noktaları oluşturarak: Erişim noktası yöneticisi, erişim noktasına bağlanan herkesin IP adreslerini görebilir;
- Cihazınıza fiziksel erişim sahibi olarak: Bir kişi, siz fark etmeden cihazınıza fiziksel olarak erişim sağlarsa IP adresinizi saniyeler içerisinde öğrenebilir;
- Sosyal mühendislik saldırıları kullanarak: Hacker’lar, güvendiğiniz birisini taklit edip adresi kendi kendinize vermenize neden olarak IP adresinize erişim sağlayabilirler.
IP adresinizi nasıl koruyabilirsiniz?
Riskleri ve bir kişinin IP adresinize nasıl erişebileceğini öğrendiğinize göre IP adresinizi nasıl koruyacağınız hakkında konuşabiliriz:
- Güvenlik duvarınızı güncelleyin: Güvenlik duvarları sizi korumak için tasarlanmış olsalar da bunlar ancak en güncel sürümleri kadar güçlüdürler. Güvenlik duvarınızı güncellemezseniz önemli güvenlik düzeltmeleri ve performans güncellemelerini kaçırabilirsiniz.
- Güvenli parolalar kullanın: Tüm cihazlarınızda ve hesaplarınızda güçlü ve benzersiz parolalar kullandığınızdan emin olun ve bunları düzenli olarak güncelleyin. Zayıf, tekrarlı veya süresi geçmiş parolalar, hacker’ların kaba kuvvet saldırıları (bir bilgisayarın doğru şifreyi bulana kadar şifrenizi tahmin etmesine olanak tanıyan komut dosyaları) gerçekleştirmelerini kolaylaştırır.
- VPN kullanın: Sanal özel ağ, internet etkinliğinizi bir veya daha fazla sunucu üzerinden yönlendirerek kişisel IP adresinizi gizler ve size yeni bir IP adresi verir. Bu, hacker’ların yeni IP adresini sizinle ilişkilendirmesini fiilen imkansız kılar. VPN IP’leri yasaklayan belirli servisler hakkında endişeleniyorsanız Dedicated IP, size kişisel ve benzersiz bir statik IP adresi vererek bu riski azaltmanıza yardımcı olur.
- Proxy kullanın: VPN erişiminiz dışındaysa güvenilir bir proxy sunucusu, kullanım sırasında IP adresinizi sahte bir IP adresiyle değiştirebilir. Gizliliğinizi riske atabileceği için ücretsiz proxy’leri kullanırken dikkat edin; güvenebileceğiniz bir proxy seçtiğinizden emin olun.
- Gizlilik ayarlarınızı kontrol edin: Gizli bilgilerinizi toplayan bir hizmet kullanıyorsanız (ör. sosyal medya platformları), gizlilik ayarlarını kontrol edin. Hizmetlerin çoğu, gerçek IP adresinizin paylaşılacağı yeri sınırlamanıza veya paylaşımı devre dışı bırakmanıza olanak tanır.
- ISS’nizden dinamik IP isteyin: Çoğu internet sağlayıcı varsayılan olarak dinamik IP sağlasa da bunu tekrar kontrol etmekte fayda vardır. ISS’nizin size statik IP vermiş olması gibi pek muhtemel olmayan bir durumda, dinamik IP’ye geçmeyi talep edin. Böylelikle IP adresiniz birkaç saatte bir veya bu civarda bir sıklıkta yenilenir ve birisinin sizi sürekli olarak izlemesi ya da hedeflemesi zorlaşır.
- Mobil veri kullanın : Mobil bağlantınız size her bağlantıda yeni bir dinamik IP verir ve bu, normal ağınızdan hızlı bir geçiş yapmanız gerektiğinde faydalı olabilir.
VPN’in sağladığı diğer avantajlar nelerdir?
IP’nizi değiştirmenin yanında VPN, sizde daha iyi güvenlik, daha fazla özgürlük ve daha güçlü çevrimiçi gizlilik sağlar. VPN’in sağladığı birkaç avantaja daha göz atalım:
- Verinizi güvence altına almak: VPN, cihazınızdan gelen tüm verileri şifreleyerek ISS’nizin, yerel ağları izleyen herhangi birinin veya herkese açık Wi-Fi bağlantı noktalarını kötüye kullanmak isteyen hacker’ların bunları okuyamamasını sağlar;
- Erişimi artırmak: Bazı ülkelerde sosyal medya veya haber sitelerini kısıtlayan ya da engelleyen baskıcı internet sansürü uygulamaları mevcuttur. VPN, ülke dışında bir sunucuya bağlanmanıza imkan tanıyarak internete serbestçe erişmenizi sağlar;
- Konumunuzu gizleme: IP adresiniz, yaklaşık konumunuzu ele verebilir. IP’nizi değiştirmek için bir VPN kullanarak, hem gerçek IP adresinizi hem de gerçek konumunuzu etkin şekilde saklayarak daha fazla gizlilik sağlayabilirsiniz;
- Etkinliğe bağlı olarak bant genişliği kısıtlamayı engellemek: Bazı ISS’ler çevrimiçi olarak ne yaptığınıza bağlı olarak bağlantınızı yavaşlatabilir; özellikle yayın, oyunlar ve veri paylaşımı gibi veri bakımından yoğun etkinlikler sırasında. VPN, bu etkinliği gizler ve ISS’nizin kullanımınıza bağlı olarak hızınızı düşürmesini daha zor hale getirir.
Birisi IP adresinizi öğrendiyse ne yapmalısınız?
Birisi IP adresinizi öğrendiyse yapacağınız ilk şey bunu değiştirmektir. Genelde bunu ISS’nizle iletişime geçerek ve size farklı bir IP adresi vermelerini isteyerek yahut sağlayıcıyı tamamen değiştirerek yapabilirsiniz. Ağ kurulumunuz değiştiği sürece IP adresiniz de değişmelidir.
Yeni bir IP adresiniz olduğunda bir sonraki adım, bunu güvende tutarak yeniden sızmayacağından emin olmaktır. Bunun en etkili yollarından biri Surfshark gibi güvenilir bir VPN kullanmaktır. Bir VPN sunucusuna bağlanmak, anında IP adresinizi üçüncü kişilerden gizler. Ücretsiz VPN’leri kullanmaktan kaçının, bunlar genellikle korunmanız için ihtiyacınız olan güvenlik özelliklerine sahip değillerdir.
Sonuç olarak: IP gizliliğinizin kontrolünü elinize alın
IP adresinizin yalnızca bir rakamlar dizisi olmadığını, bunun çeşitli web sitelerine erişiminizi kısıtlamak, bilgilerinizi izlemek ve hatta sizi taklit etmek için kullanılabileceğini öğrendiniz. Neyse ki, artık kendinizi nasıl koruyacağınızı da biliyorsunuz ve IP adresinizi gizli tutmaya hazırsınız. Bunu VPN kullanarak da yapabilirsiniz.
Siber güvenlikle ilgili daha fazla bilgi edinmek istiyor musunuz? En iyi ipuçları ve püf noktalarını içeren kısa ve öz videolara TikTok hesabımız @Surfshark‘tan ulaşabilirsiniz. Yapmanız gereken tek şey “takip et” butonuna tıklamak.
Sık Sorulan Sorular
Birisi IP’mi öğrendiyse endişelenmeli miyim?
Evet; birisi IP adresinizi öğrendiyse bir miktar endişelenmeniz gerekir. IP’nize sahip olmaları, bu kişilerin sizi oyunlardan yasaklatabilmelerine, DDoS saldırıları gerçekleştirmelerine veya kişisel bilgilerinizi öğrenme girişiminde bulunmalarına imkan tanır. Bu nedenle birinin IP adresinizi bildiğinden şüpheleniyorsanız IP adresinizi değiştirin ve kendinizi korumak için VPN kullanmaya başlayın.
Özel IP ve genel IP arasındaki fark nedir?
Özel IP ve genel IP arasındaki esas fark, görünürlüktür: Özel IP’ler dahili olarak kullanılır ve çevrimiçi olarak görünmezler; genel IP’ler ise web sitelerinin ve çevrimiçi hizmetlerin siz gezinirken gördükleridir:
• Özel IP adresleri: Bu IP’ler cihazlarınız ve yönlendiriciniz arasındaki iletişim için ev veya yerel ağınızda kullanılır. Ağınızdaki her cihazın benzersiz bir IP adresi vardır ve diğer ağlar, bu IP’ler yalnızca dahili olarak kullanıldığı için çakışma olmaksızın aynı özel IP’lere sahip olabilirler;
• Genel IP adresleri, ISS’nizin internet bağlantınız için atamış olduğu adrestir. İnternet genelinde siz bu şekilde görülürsünüz ve insanlar IP izleme veya çevrimiçi korsanlıktan bahsederken bu IP’ye atıfta bulunur.
IP adresinizi değiştirebilir misiniz?
Evet. IP adresinizi değiştirmenin iki ana yöntemi vardır:
• IP’nizi kalıcı olarak değiştirmek için ISS’nizden yeni bir IP isteyebilirsiniz;
• IP’nizi geçici olarak değiştirmek için VPN kullanmanız yeterlidir. Bir VPN sunucusuna bağlandıktan sonra görünür olan IP adresiniz, ilgili sunucunun IP adresi ile değiştirilir. Yani, VPN kullandığınız sürece gerçek IP’niz gizli kalır.
IP’imin sızdığını nereden anlarım?
VPN kullanıyor ve VPN’in IP adresinizi sızdırıp sızdırmadığını öğrenmek istiyorsanız bir IP adresi sorgulama aracı kullanabilirsiniz. Gösterilen IP gerçek IP’niz ile aynıysa bir sızıntı söz konusu olabilir. Ancak internete bir VPN veya başka bir IP değiştirme yöntemi kullanmadan erişiyorsanız IP adresiniz her zaman görünür durumdadır; bu, yapısı gereği böyledir
IP yakalayıcı ne işe yarar?
IP yakalayıcı, belirli bir bağlantıya tıklayan kullanıcıların IP adreslerini toplayan bir yazılımdır. IP adreslerini ele geçirmeye çalışan birisi, bu bağlantıyı tıklamanız için kandırmak amacıyla doğrudan mesajlar, e-postalar ve hatta reklamlara yerleştirerek paylaşabilir.
IP adresi ile hangi bilgilere ulaşabilirsiniz?
IP adresi, yaklaşık fiziksel konumunuzu, posta kodunuzu ve ISS’nizin adını açığa çıkarabilir. Ayrıca çevrimiçi bağlantınızı da tanımlaması nedeniyle, yeterli kaynağa sahip olan bir kişi çevrimiçi etkinliğinizi de takip edebilir.
IP adresini takip etmek yasal mıdır?
Genellikle bir IP adresini takip etmek yasa dışı değildir. Buna karşın, kişinin IP adresini takip etmek yasa dışı olmasa da bunu kötü amaçlı veya yasa dışı faaliyetler için kullanmak elbette yasa dışıdır. Bu faaliyetlere kimlik hırsızlığı, DDoS saldırıları ve hedefli reklam göstermek için veri koruma ve veri gizliliği yasalarının ihlali gibi siber suçlar dahildir.
IP adresimin hack’lendiğini nereden anlarım?
Teknik olarak bir IP adresi hack’lenemez: Bu, yalnızca ağınıza atanmış bir sayıdır.
IP adresinizin “hack’lenmesine” en yakın şey, başka birinin IP adresini ele geçirmesi ve bunu saldırılar gerçekleştirmek veya çevrimiçi olarak sizi taklit etmek gibi kötü amaçlar için kullanmasıdır.
