Proxy sunucusu: Nedir ve ihtiyacınız var mı?

Proxy sunucusu nedir?

Proxy’nin en basit tanımı, başka birini temsil etmektir. Bu durumda, cihazınızı internette başka bir sunucu temsil eder.

İnternette gezinirken kullandığınız tarayıcı, bağlandığı her sunucuya istek göndermek için internet protokolü (IP) adresinizi kullanır. Başka biri IP adresinizden yola çıkarak hangi bölgede olduğunuzu anlayabilir, gezinme alışkanlıklarınıza bağlı olarak bir profil oluşturabilir (yalnızca IP’nizi takip ederek) ve internetin bazı bölümlerine erişmenizi kısıtlayabilir. Bunlar sadece küçük bir parçası.

Proxy sunucuları, internette cihazınız ile bir internet sitesi arasında aracı görevi görür. Proxy sunucusuna bağlandığınızda gelen ve giden tüm veriler (yukarıda belirtilen istekler de dahil), bağlı olduğunuz proxy sunucusundan geçer. IP adresiniz sunucunun IP adresiyle değiştirilir. Böylece, çevrimiçi sistemler cihazınızdan değil, Proxy sunucusundan bağlandığınızı “düşünür”.

Proxy sunucusu nasıl çalışır?

Proxy sunucusu, sizi internetten ayıran bir aracı sunucu görevi görür. Proxy sunucusuna bağlı değilseniz trafik akışınız neredeyse doğrudan cihazınızdan internet sitelerine doğru gerçekleşir. Proxy sunucuları sayesinde, trafik istenen internet sitesine devam etmeden önce cihazınızdan proxy’ye geçer. İnternet sitesinden alınan yanıtlar, bunları size ileten proxy sunucusuna geri gönderilir.

Benim gibi Michael Scott’ın “Beş yaşında bir çocukmuşum gibi anlatın” sözüne uygun şekilde yapılan basit ve net açıklamaları seven biriyseniz proxy sunucusunun çalışma şeklini şöyle anlatabiliriz:

• Tarayıcınıza bir internet sitesinin adresini girersiniz.
• Proxy sunucusu isteğinizi alır.
• Proxy sunucusu, isteği erişmeye çalıştığınız web sunucusuna iletir.
• Web sunucusu, proxy sunucusuna bir yanıt (internet sitesi verileri) döndürür.
• Proxy sunucusu, aldığı yanıtı size iletir.

Bunu, gerçek e-posta adresinizi gizlemek istediğiniz durumlarda normalde harika bir seçenek olan posta yönlendirme hizmetinin daha karmaşık bir hâli olarak düşünün.

Çoğu zaman, yönlendirme hizmeti yalnızca postanızı yönlendirir. Ancak proxy’ler basit içerik engellerini kaldırma işlevinden uzaklaştıkça karmaşıklaşıyor ve işlevleri değişiyor (ör. posta metaforuna geri dönersek gelen postayı size göndermeden önce derleyerek gönderimden tasarruf etmek gibi).

Tabii, proxy sunucularında fiziksel paketler yoktur. Yalnızca yönlendirme yapan değil, aynı zamanda ek güvenlik için dijital kargonuzda paketleme ve yeniden paketleme işlemleri de yapan bir teknoloji arıyorsanız VPN kullanabilirsiniz.

Neden proxy sunucusu kullanmalısınız?

Proxy sunucusu, hedef konumunuz yerine size coğrafi olarak daha yakın olabilir. Tersine proxy’ler de mevcuttur. Bunlara, ziyaretçi akışlarını yönetme gibi ihtiyaç duyulan görevleri yerine getirmek için internet sitesine veya hizmetine daha yakında bulunduklarından bu ad verilmiştir.

Neden proxy sunucusu kullanmanız gerektiğiyle ilgili birkaç örnek aşağıda verilmiştir.

Proxy sunucularına ilişkin Neden kullanmalısınız? sorusunun yanıtlarını artık bildiğinize göre sıra Neden kullanmamalısınız? sorusunda.

Proxy sunucusu kullanmanın getirdiği riskler nelerdir?

VPN’lerle karşılaştırıldığında proxy sunucuları kullanmanın dezavantajları vardır. Bu konuda iki temel sorundan bahsedebiliriz:

• Ücretsiz proxy’ler şüphelidir: Proxy’yi yalnızca daha fazla internet sitesine erişmek için kullanmak istiyorsanız çok yüksek ihtimalle ücretsiz proxy’lere yönelirsiniz. Ancak bu eğilime karşı koymalısınız. Ücretsiz proxy’ler (tıpkı ücretsiz VPN’lergibi) bir şekilde para kazanmak zorundadır. Bu yöntem, meta verilerinizi toplayıp satmak veya verilerinizi doğrudan çalmak olabilir.
• Belirgin bir güvenlik eksikliği mevcuttur: Çoğu proxy, trafiğinizi şifrelemez. Bu nedenle, söz konusu sunucuları kullanmak, sizi internet etkinliklerinizi gözleyen insanlardan (internet servis sağlayıcınız gibi) korumak için hiçbir şey yapmaz. Aynı zamanda, proxy’ler genellikle IP adresinizin sızdırılmasına karşı güvenli değildir. Bu, diğer şeylerin yanı sıra internet sitelerinin nereden bağlandığınızı keşfetmesine olanak verir.
• Gezinme verileriniz kaydedilebilir: Asıl endişeniz gizlilikse gözünüzü açık tutun ve sağlayıcının uyguladığı veri saklama politikalarını kontrol edin. Bunların en önemlisi kayıt tutmama politikasıdır. Tüm IP istekleri sunucularından geçmeye devam ettiğinden, internette nereye gittiğinizi bilirler.
• Bağlantı noktası hack’leme: Bazı proxy’ler, bir güvenlik yükümlülüğü olan açık bağlantı noktalarını kullanır. En sık kullanılan ve saldırıya uğrayan açık bağlantı noktalarından bazıları FTP, DNS, HTTP ve HTTPS‘dir. Açık bırakılırlarsa veya parolayla korunmuyorlarsa hacker’ın girebileceği açık bir kapı bırakırlar.
• Hız dalgalanması: Özellikle herkese açık proxy’ler, çok sayıda kullanıcı ve bu kullanıcıların istekleri nedeniyle yüksek düzeyde sunmayacaktır. Bu, sektörde bilinen bir sorundur.

Bir proxy’yi VPN ile karşılaştırırsanız (ki bunu birazdan yapacağız), VPN kadar güvenli görünmediğini fark edersiniz. Gördüğünüz gibi, hiçbir şey olmadan bile güvenlik sorunlarına neden olabiliyor. Ancak en kolay internet sitesi engellerinin üstesinden gelmenin en basit yolunu arayan kullanıcılar için yine de işe yarayabilir.

Farklı proxy sunucusu türleri nelerdir?

Bu sorunun çok farklı iki yanıtı vardır: Biri proxy sunucu türleri, diğeri proxy sunucu protokolleri ile ilgilidir.

Proxy sunucusu türlerinden başlayalım:

• Yönlendirme proxy’si: En yaygın proxy türüdür. Kullanıcı adına veri yönlendiren (yani adı) bir aracıdır. Basitçe söylemek gerekirse, bu proxy kullanıcıyı temsil eder. Ayrıca, veriler kontrol edilip güvenli kabul edilene kadar trafiği yönlendirmediği için bu proxy bir savunma katmanı olarak kullanılır.

• Tersine proxy: Yönlendirme proxy’sinin kullanıcıya yönelik olduğu gibi, web sunucusu tarafından da bir tersine proxy kullanılır (dolayısıyla tersine çalışır). Web sunucuları (servis sağlayıcılar), gerekli verileri önbelleğe kaydetmek ve almak için ters proxy’ler kullanır. Bunu, kullanıcı için sorunsuz bir deneyim sağlamak ve hizmetlerindeki yükü azaltmak amacıyla yaparlar. Tersine proxy’lere bağlandığınızı bilmezsiniz. Tersine proxy’ler, size geri göndermeden önce ihtiyacınız olan verileri birkaç internet sitesinden toplama gücüne sahiptir. İnternet için “birleşik kargo” benzetmesini yapabiliriz.

• Web proxy sunucusu: Yük dengeleyici görevi görerek, hizmeti sürdürmek için gelen istekleri birkaç sunucuya yayar. Bu şekilde, büyük bir istek akışı sunucuyu çökertmez.
• Anonim proxy: Bazen anonimleştirici veya bozucu proxy olarak anılır. Orijinal IP adresinizi gizler ve size yeni bir adres verir ancak bir proxy’nin kullanımda olduğu gerçeğini gizlemez. Yanıt başlığında kendisini bir proxy sunucusu olarak tanımlar ancak istenirse istemciye dair yanlış bir IP adresi verir.
• Yüksek derecede anonim proxy: IP’leri rutin olarak değiştirerek ve başlığında kendi kendini ifşa eden veriler içermeyerek hem orijinal IP’yi hem de proxy kullandığınız gerçeğini gizler.
• Şeffaf proxy: Böyle bir proxy kullanmak, kullanıcı için fazlasıyla kolaydır (yani “şeffaftır”). Gerçekte, çevrimiçi isteklerinizi değiştirmez ve internet kullanımını izleyip erişimi kısıtlamak için kullanılır. Bazı işverenler, çalışanlarını kontrol etmek ve odaklanmalarını sağlamak için bunu kullanır. Bazense halka açık kütüphanelerde kullanılır.
• CGI (Ortak Ağ Geçidi Arayüzü) proxy’si: Bu teknoloji, proxy’ye bir internet sitesi üzerinden bağlanır. Bir CGI proxy internet sitesine gidersiniz, web formuna başka bir internet sitesinin adresini yazarsınız ve proxy internet sitesi bunu sizin için görüntüler. Tarayıcı içinde bir tarayıcı olarak düşünebilirsiniz. Proxy ayarlarına erişiminiz yoksa veya bir cihaz böyle bir işlevi desteklemiyorsa bir CGI proxy sunucusu kullanabilirsiniz.
• Sonek proxy’si: Bu proxy, güvenlik duvarı filtrelerini aşmak için internet sitesinin adresine kendi sonekini ekler. Ancak modern filtreler genelde bunu engelleyebilir.
• DNS (Alan Adı Sistemi) proxy’si: Bilgisayarlar, bir web sayfasının ana adresini insan dilinden sayısal bir dile çevirmek için DNS kullanır (ör. com‘dan 104.18.120.34’e (IP adresi)). Bir DNS proxy sunucusu, tüm DNS isteklerini işler, engeller veya bunlara izin verir. Diyelim ki Surfshark.com yazdınız. Bir DNS, Surfshark sunucularından hangisinin isteğinizi tamamladığını seçer.

Bu proxy sunucu türlerinin yanı sıra, yapılandırılma şekillerini tanımlayan dijital iletişim kurallarından oluşmuş kümeler olan proxy protokolleri de vardır.

Farklı proxy protokolü türleri aşağıda verilmiştir:

• SSL: Güvenli Yuva Katmanı(bazen HTTPS proxy’si olarak anılır), çevrimiçi bir satın alım sırasında yaptığınız işlemler gibi aktarım esnasında verilerinizi korumak için kullanılan bir proxy protokolüdür. Genellikle hem eriştiğiniz web sayfası hem de web sayfasına giren ve çıkan veri trafiği şifrelenir.
• FTP: Dosya Aktarım Protokolüproxy’si, bir sunucuya veri yüklediğinizde (ör. görsellerinizi buluta yüklemek veya çevrimiçi müzik hizmetlerine müzik dosyaları eklemek) kullanılır. Bir FTP proxy, yüklediğiniz dosyalar için gelişmiş güvenlik sağlayabilir.
• HTTP: Bir köprü metni aktarım protokolü proxy’si, sıkça ziyaret ettiğiniz sitelerde bunlara daha hızlı erişebilmeniz için internet sayfalarını ve dosyaları önbelleğe alır (okuma: kaydeder). Ancak önbelleğe alınan verilerin çok birikmesi, bir noktada gezinme deneyiminizi yavaşlatabilir. Bu nedenle, önbelleğinizi düzenli olarak temizlemeniz önerilir.
• SOCKS: SOCKets Secure, bir üçüncü taraf proxy ile iletişim kurar ve güvenlik duvarlarını aşmak için trafik verilerini HTTP’den daha düşük bir düzeydeki sunucular üzerinden yönlendirir. Yani SOCKS protokolü, genellikle tespit edilemez hâle getirilmesi için ek güvenlik önlemleriyle yükseltilir (Shadowsocks protokolünün bir parçası olarak tanınır).

Proxy sunucuları yasal mıdır?

Evet, ancak bunlar, telif hakkıyla korunan materyalleri yasa dışı olarak indirmek gibi yasa dışı uygulamalar için kullanılmamalıdır. Bazı ülkelerde bazı proxy sunucusu kullanımına yasalarca izin verilmemektedir.

Ancak proxy’lerin kabul edilen kullanımlarına bağlı kaldığınız sürece, bunları tamamen yasal olarak kullanabilirsiniz.

Aynı durum VPN için de geçerlidir. Surfshark, yasaları veya diğer servis sağlayıcılarının Hizmet Şartları maddelerini ihlal edebilecek herhangi bir VPN kullanımını önermez.

Konuyla ilgili daha fazla ayrıntı almak için okuyabileceğiniz, VPN’lerin yasallığı hakkında bir makalemiz vardır.

VPN ve proxy arasındaki temel farklar nelerdir?

VPN’ler (Sanal Özel Ağ) proxy değildir. Her iki teknolojinin de çevrimiçi aracılar olması bakımından benzerler ancak aralarında önemli farklılıklar da vardır:

Benzerlikler, yalnızca temel düzeyde nasıl performans gösterdiklerine kadar uzanır (ör. veri trafiğini harici bir sunucu üzerinden yeniden yönlendirme ve IP’nizi değiştirme).

Farklılıklar iki ana bileşenden oluşmaktadır: gezinmenizi gizli tutmak için kullanılan protokoller ve seçici veri şifreleme. Ücretli VPN’ler, tüm verilere uygulanan internet şifrelemesinden yalnızca küçük bir bölümü şifrelemeye kadar (ör. arka planda çalışan bir müzik uygulaması) seçim yapmanızı sağlar.

Proxy’ler: iyi ama en iyisi değil

Proxy, trafiğinizi yönlendirmek için iyi bir araçtır. Ancak bir VPN’in sağlamlığından ve güvenliğinden yoksundur. IP’nizi her zaman gizlemez veya verilerinizi nadiren şifreler. Verilerinizi bir sunucu üzerinden yönlendiren bir teknoloji arıyorsanız neden VPN’e bir göz atmıyorsunuz? VPN’ler bunun yanı sıra çok daha fazlasını da yapar.

SSS

Proxy ne işe yarar?

Bir proxy sunucusu, internette gezinen kullanıcı (siz) ile erişmeye çalıştığınız sunucu arasında durur. Proxy, tüm kullanıcı isteklerini yönlendirip sunucu yanıtlarını kullanıcıya döndürür.

Wi-Fi için proxy sunucusu nedir?

Proxy sunucusu kullanımı genellikle web tarayıcı proxy’sini ifade eder. Ancak aynı ilke bir ağ proxy’si (Wi-Fi proxy’si) için de geçerli olabilir. Bir ağ proxy’si, internet veri trafiğini tek bir nokta (sunucu) üzerinden yeniden yönlendirir.

Proxy sunucusu kullanmak güvenli mi?

Ücretsiz olanların çoğu sabit hızlar sunmaz ve verilerinizi para karşılığında satar. Bu nedenle o kadar da güvenli değildirler. Ancak para sizin için bir sorun değilse, ücretli bir proxy veya daha da iyisi bir VPN kullanmak en iyisidir.

Proxy sunucum açık mı yoksa kapalı mı olmalı?

IP’nizi değiştirmek ve anonim bir proxy sunucusu kullanmak istiyorsanız sunucunuzu açık tutmak en iyisidir. Aksi takdirde, her zaman kapalı kalmalıdır. Web trafiğinizi bir proxy sunucusu üzerinden yönlendirmek, veri kullanımını artırabilir ve internet hızlarında genel bir düşüşe neden olabilir.