Co to jest geoblokowanie i jak je obejść?

Co to jest geoblokowanie

Geoblokowanie to praktyka, jaką stosują platformy lub strony internetowe, aby blokować lub ograniczać Ci dostęp do swoich serwisów lub treści w oparciu o to, gdzie się znajdujesz. Oczywiście nikt nie wie tak od razu, gdzie dokładnie mieszkasz, ale istnieje kilka technologii, które pozwalają namierzyć Twoją lokalizację.

Głównym i najważniejszym sposobem jest sprawdzenie Twojego adresu IP (czyli adresu protokołu internetowego). Jest to Twój adres w internecie, który pozwala znaleźć Twoje urządzenie spośród miliarda innych i podpowiada jego lokalizację geograficzną. Wprawdzie nie zawiera dokładnego adresu, typu ulica lub numeru domu, ale samo wskazanie kraju wystarczy do potrzeb nakładania geoblokad.

Niestety nie możesz NIE przekazać swojego adresu IP podczas łączenia się ze stroną internetową lub serwisem – muszą go znać, żeby wiedzieć, gdzie odesłać dane, których szukasz. Więc jeśli serwis streamuje treści tylko w Wielkiej Brytanii i „widzi” żądanie dostępu z Polski, po prostu je ignoruje (lub odpowiada na nie, ale w tym wypadku prawdopodobnie zobaczysz dobrze znany, ale irytujący komunikat „Ta treść jest niedostępna w Twoim kraju”).

Inna sprawa, że geoblokada nie musi być zagraniczna – Twój kraj może po prostu blokować daną stronę lub platformę. Oczywiście to już pochodzi pod cenzurę, a nie samo geoblokowanie.

Pytanie brzmi, ale po co to wszystko?

Dlaczego używa się geoblokad?

Powody używania geoblokad są różne i zależą od danego serwisu. Oto kilka (nie)popularnych przykładów:

Netflix

Większość treści dostępnych na Netflixie nie jest produkowana przez Netflix. Oznacza to, że platforma musi podpisywać umowy z właścicielami praw do danego filmu czy serialu. Z tym że właściciele mogą już mieć podpisane umowy dystrybucyjne z określonymi krajami.

Można by zakładać, że Netflix ma gdzieś, czy wybierzesz ich, czy lokalnego dystrybutora. Ale nie mają tego gdzieś dystrybutorzy – a to jest problem dla właścicieli praw, którzy oczekują, że Netflix coś z tym zrobi (a ich oczekiwania nie są bezpodstawne, skoro posiadają prawa do treści, które Netflix chce wyświetlać). Więc Netflix stosuje geoblokowanie.

Warto zauważyć, że różnice w zawartości bibliotek platformy są całkiem znaczne: widzowie na Słowacji mają dostęp do 8 427 tytułów, a we Francji do 6 842.

YouTube

Twórcy mogą blokować wyświetlanie filmów w określonych regionach. Większość „normalnych” YouTuberów tego nie robi, bo zależy im na dotarciu ze swoimi materiałami do jak największej grupy odbiorców.

Zatem geoblokady prawie zawsze oznaczają, że jakaś złośliwa korporacja zdecydowała, że nie możesz obejrzeć danego filmu, bo mieszkasz w określonym regionie. Często jest to związane z umowami licencyjnymi lub dystrybucyjnymi.

Airbnb

Serwis Airbnb być może negatywnie wpływa na dostęp do przystępnych cenowo mieszkań, ale trzeba przyznać, że jest to cenne narzędzie dla podróżników. Z tym że nie jest dostępne dla każdego. Na przykład sankcje nałożone przez Stany Zjednoczone oznaczają, że serwis jest zablokowany w Iranie, co jest prawdopodobnie jednym z najbardziej ekstremalnych przykładów geoblokowania.

Spotify

Serwis Spotify jest dostępny w większości krajów na świecie. Jednak podobnie jak Netflix czy YouTube sam nie produkuje muzyki. To od decyzji artystów i wytwórni zależy, czy fani w danym kraju będą słuchali ich muzyki. A dokładniej chodzi o to, że artyści też podpisują umowy przekazujące wyłączne prawa do dystrybucji swoich utworów w konkretnych krajach. 

Sport na żywo

Jeśli chcesz się zrelaksować w weekend, oglądając mecz, możesz się rozczarować. Sytuacja jest tutaj podobna: serwisy podpisują podobne umowy dystrybucyjne na sport jak na filmy czy seriale. Więc jeśli w danym kraju jest już firma, która ma wyłączne prawa do transmisji meczów np. NBA, serwis streamujący sport na żywo raczej nie będzie w stanie z nią konkurować.

Jak działa geoblokowanie?

W większości przypadków geoblokowanie opiera się na sprawdzeniu Twojego adresu IP. Jest to informacja, którą po prostu musisz przekazać. Gdy przeglądasz jakąś stronę internetową, każdy bajt danych, jakie otrzymujesz – od designu strony po jej treść – musi zostać wysłany na Twoje urządzenie. A to byłoby niemożliwe bez poznania adresu IP Twojego urządzenia.

Adresy IP są nadawane przez dostawców usług internetowych i na nich zarejestrowane. Ale większość dostawców nie działa globalnie. Za to w internecie dostępne są bazy danych zawierające różne informacje o adresach IP i powiązanych z nimi lokalizacjach. Oznacza to, że każdy serwis zajmujący się geoblokowaniem musi tylko porównać Twój adres IP z bazą danych i potencjalnie odmówić wysłania danych do Ciebie.

W skrócie wygląda to tak:

1. Wchodzisz na stronę.
2. Serwer strony sprawdza Twój adres IP w bazie.
3. Twój adres IP pochodzi z kraju, który strona chce blokować.
4. Strona nie wysyła Ci żadnych danych.

Nie jest to jednak jedyny sposób na poznanie Twojej lokalizacji i nałożenie geoblokady:

• DNS to system nazw domen. Jest to coś jak słownik, do którego zagląda Twoje urządzenie, gdy wpisujesz adres strony internetowej. Komputerowi nic nie mówi adres wikipedia.org. Za to 198.35.26.96 – czyli adres IP – mówi wszystko. Z tym że strona internetowa może sprawdzić, jakiego serwera DNS używasz. Będzie to zazwyczaj serwer dostarczany przez Twojego dostawcę usług internetowych. A jako że dostawcy przeważnie działają lokalnie, Twoja lokalizacja nie jest tajemnicą.
• WebRTC to technologia, dzięki której przeglądarki obsługują VoIP (Voice over IP) i inne przydatne usługi. Niestety mogą jej także używać strony internetowe do gromadzenia informacji o Twoim urządzeniu.
• Deep Packet Inspection (DPI), czyli głęboka inspekcja pakietów, to zasobochłonna metoda, w której analizowane są fragmenty przesyłanych danych. Przypomina to otwieranie przesyłek pocztowych. Jako że pakiety zawierają mnóstwo danych przesyłanych do miejsca przeznaczenia, tę metodę można wykorzystywać do geoblokowania. Z naciskiem na „można” ze względu na ilość potrzebnych do tego zasobów.
• Lokalizacja danych płatności polega na ustalaniu lokalizacji na podstawie… danych płatności. Nie jest to zbyt wiarygodna metoda, ponieważ da się ją obejść, a poza tym nie blokuje osób, które mieszkają w innym regionie niż wskazują na to ich dane płatności.
• Dane GPS są przekazywane przez Twój laptop, smartfon czy tablet każdemu serwisowi, który o nie „poprosi”. Dokładne sposoby pozyskania tych danych mogą się różnić, ale może to być coś tak prostego jak przesłanie odpowiedniego zapytania przez przeglądarkę lub system operacyjny. Dane GPS jest też bardzo trudno sfałszować.
• Przeskoki, opóźnienia pakietów, jitter – istnieje mnóstwo różnych mocno technicznych sposobów, na podstawie których można określić, czy dane są przesyłane do odpowiedniej lokalizacji geograficznej. Jednak nasz ekspert twierdzi, że są one tak zasobochłonne, nawet w porównaniu do DPI, że nawet znane z twardej ręki Chiny się nimi nie posługują.

Oczywiście nie ma metod, których nie dałoby się obejść.

Jak obejść geoblokowanie

1. Używaj VPN

Sieć VPN to najskuteczniejszy sposób na to, by można było bezpiecznie obejść geoblokady, aby wejść na media społecznościowe lub aplikacje bankowe. Większość blokad nie ma szans z VPN. Poza tym szyfrowane połączenie zapewnia Ci prywatność. Większość usług VPN działa w systemie iOS, Android, macOS i Windows.

Z Surfshark zabezpieczysz też przeglądarki Chrome  i Firefox, Linux, FireTV, AppleTV (+ inne telewizory smart TV) oraz konsole Xbox i PlayStation.

Jak zapewnić sobie ochronę VPN

1. Wejdź na stronę wybranego dostawcy VPN lub przejdź do sklepu z aplikacjami dla Twojego urządzenia.

2. Pobierz aplikację.
3. Zainstaluj VPN, postępując zgodnie z instrukcjami.
4. Załóż konto lub zaloguj się.
5. Wybierz kraj (serwer), z którego zyskasz dostęp do strony, na którą chcesz wejść.

6. Połącz się z serwerem VPN i korzystaj z otwartego internetu!

Uwaga: Surfshark nie popiera używania sieci VPN w sposób, który może potencjalnie naruszyć warunki użytkowania innych dostawców usług.

Inne korzyści VPN

Ale dlaczego by nie wykorzystać pełnego potencjału VPN? Omijanie blokad geograficznych to nie jeden as w rękawie VPN: 

Odblokuj zablokowane strony

Można by cały dzień opowiadać o tym, skąd Twój dostawca usług internetowych wie, co pobierasz, lub wymieniać, kto i gdzie blokuje co i dlaczego, ale jedno jest pewne: VPN pomaga omijać cenzurę rządową. W takim przypadku sieć VPN nie tylko walczy z cenzurą w internecie, ale także w pełni zabezpiecza Twoje dane przed zbyt ciekawskimi osobami i podmiotami.

Zapomnij o dyskryminacji cenowej

Czy wiesz, że Twoja lokalizacja może wpływać na ceny, jakie płacisz za produkty lub usługi? Taki proceder nazywa się dyskryminacją cenową. Na szczęście możesz oszczędzać pieniądze z VPN. Gdy używasz VPN, strona internetowa „myśli”, że jesteś kimś innym (chyba że zalogujesz się na swoje konto). W ten sposób stosowanie nieuczciwych praktyk cenowych staje się utrudnione. 

Zwiększ swoją prywatność w sieci

Twoje dane są warte dużo pieniędzy dla brokerów danych, którzy zarabiają na ich sprzedawaniu. Wśród najbardziej znanych podmiotów, którym zależy na wykorzystywaniu informacji o tym, na jakie strony i kiedy wchodzisz, żeby sprzedać Ci nawet Księżyc, są oczywiście reklamodawcy. Na szczęście dzięki VPN zacierasz swoje ślady w sieci i możesz odzyskać prywatność, na jaką przecież zasługujesz.

2. Używaj serwerów proxy

Serwer proxy jest pośrednikiem pomiędzy Tobą a stroną internetową, na którą chcesz wejść. Każde urządzenie podłączone do internetu ma swój adres IP – ma go także serwer proxy. Gdy łączysz się z internetem przez serwer proxy, dostajesz inny adres IP, zanim Twój ruch zostanie przekierowany do strony, na którą chcesz wejść.

3. Używaj przeglądarki Tor
   

Przeglądarka Tor (The Onion Router) to kolejny sposób na ominięcie geoblokad. Taka przeglądarka działa tak jak każda inna, np. Chrome czy Safari. Możesz na niej otwierać wszystkie normalne strony oraz specjalne strony .onion dostępne tylko w sieci Tor.

Na przykład, New York Times ma stronę w domenie .onion, więc jeśli wolisz czytać gazetę anonimowo, możesz to zrobić przez Tor.

4. Używaj Smart DNS i programów zmieniających DNS

DNS, czyli system nazw domen, „tłumaczy” nazwy domen, np. Facebook, dla Twojego urządzenia. Wyobraź sobie, że chcesz wejść na Facebooka, ale musisz wpisać długą sekwencję cyfr zamiast krótkiej 8-literowej nazwy. Na szczęście nikt nie musi tego robić, co zawdzięczamy DNS.

Gdy używasz smart DNS lub programów zmieniających DNS (tzw. zmieniaczy DNS), zmieniają one serwery DNS na Twoim urządzeniu z lokalnych na serwery DNS w innym kraju.

Czy geoblokowanie jest legalne?

Tak. W kontekście dostępu do serwisów i usług streamingowych jest to kwestia umów licencyjnych, które są całkowicie legalne.

Rada Unii Europejskiej uznaje geoblokowanie za dyskryminujące wyłącznie wtedy, gdy uniemożliwia obywatelom państw członkowskich kupowanie towarów w ramach UE. Z tego powodu Rada zakazała nieuzasadnionego geoblokowania w UE. Ale to prawo nie dotyczy krajów spoza UE, np. Stanów Zjednoczonych.

W 2018 roku, robiąc kolejny krok w stronę jednolitego rynku cyfrowego, UE nakazała dostawcom płatnych treści, by oferowali subskrybentom w UE możliwość transgranicznego przenoszenia usług.

Obywatele UE mogą dzięki temu korzystać z lokalnych mediów cyfrowych w innych krajach UE bez żadnych przeszkód.

Teraz bój toczy się o kody do gier na Steamie. W 2021 roku UE nałożyła karę za geoblokowanie na Valve i pięciu wydawców gier. We wrześniu 2023 roku Sąd Unii Europejskiej potwierdził, że geoblokowanie kluczy Steam ze względu na położenie geograficzne użytkowników jest niezgodne z prawem konkurencji UE. Jednak mało prawdopodobne, że będzie to miało wpływ na proceder geoblokowania stosowany przez serwisy streamingowe.

Co do blokowania mediów społecznościowych, kraje mogą wedle uznania decydować, co na ich terytorium jest legalne, a co nie. Na przykład, niektóre autorytarne kraje, takie jak Chiny czy Rosja, wprowadziły przepisy, które zalegalizowały blokowanie geograficzne mediów społecznościowych.

To do Ciebie należy decyzja, co zrobić z geoblokadami

Historia pokazuje, że nie wszystko to, co jest legalne, zawsze jest moralne, ale to temat na osobny artykuł. Trzeba jednak przyznać, że cenzura nie ma żadnego usprawiedliwienia. Teraz już wiesz, czym jest geoblokowanie i jak sobie z nim poradzić. Reszta należy do Ciebie!

Najczęściej zadawane pytania

Na czym polega geoblokowanie?

Blokuje użytkownikom dostęp do stron i serwisów internetowych na podstawie lokalizacji, z której się łączą. Blokuje też użytkownikom dostęp do stron i serwisów internetowych, które zablokował kraj, z którego się łączą.

Co to jest rozporządzenie w sprawie blokowania geograficznego?

Rozporządzenie (UE) 2018/302 (rozporządzenie w sprawie blokowania geograficznego) dotyczy głównie dyskryminacji cenowej w UE i nie ma zastosowania do treści audiowizualnych.

Czy obchodzenie geoblokad jest legalne?

To zależy od kraju, przepisów i treści. Z tego, co wiemy, obchodzenie geoblokad nie jest nielegalne, ale może naruszać warunki użytkowania serwisów. Jednak jeśli chcesz obejść geoblokady, żeby zyskać dostęp do nielegalnych treści, może to zostać uznane za przestępstwo.

Jak ominąć blokady geograficzne?

Ukrywając lub zmieniając swoją wirtualną lokalizację za pomocą takich metod jak VPN, serwer proxy, przeglądarka Tor itp.