„Nic nie może przecież wiecznie trwać”, jak mówią słowa znanej piosenki, ale nie dotyczy to tego, co postujemy, klikamy, a nawet oglądamy w internecie. Wszystko, co robisz online, jest zapisywane i przechowywane. Po prostu gdy wchodzisz do internetu, pozostawiasz po sobie swój cyfrowy ślad. Wiem, że może to brzmieć przerażająco, ale spokojnie – już wszystko wyjaśniam.
Spis treści
Co to jest ślad cyfrowy?
Ślad cyfrowy, ślad elektroniczny i cień cyfrowy to terminy, które odnoszą się do danych, jakie można wyśledzić na Twój temat w internecie na podstawie Twojej aktywności online – gdy logujesz się do serwisów przez aplikacje, surfujesz, postujesz w mediach społecznościowych itp.
Ślad cyfrowy może posłużyć do zidentyfikowania osoby, która go po sobie pozostawiła. Ślady cyfrowe są na przykład wykorzystywane przez reklamodawców, którzy na ich podstawie sprawdzają, co Cię interesuje, a potem odpowiednio dopasowują do tego reklamy.
Rodzaje cyfrowych śladów
Wszystkie ślady cyfrowe można podzielić na dwie kategorie: aktywne i pasywne.
Niemal każda czynność w internecie jest zapisywana, a takie zapisy tworzą ślad unikalny dla każdego internauty. Rodzaj śladu cyfrowego zależy od tego, w jaki sposób został pozostawiony lub zapisany.
Aktywny ślad cyfrowy
Aktywny ślad cyfrowy obejmuje dane, które samodzielnie podajesz w internecie, lub czynności, które tam wykonujesz. Należą do nich Twoje posty i komentarze w mediach społecznościowych, zapisy na newslettery czy zakupy w internecie.
Pasywny ślad cyfrowy
Pasywny ślad cyfrowy składa się z danych gromadzonych bez Twojej wiedzy. Zależy on od plików cookie*, które są używane za każdym razem, gdy wchodzisz na jakąś stronę internetową. Takie pliki mogą śledzić, ile razy odwiedzasz stronę, z jakiego urządzenia, jaki masz adres IP, jakie są Twoje dane biometryczne lub geolokalizacyjne itp.
*Plik cookie to niewielki plik na Twoim urządzeniu wykorzystywany przez strony internetowe do gromadzenia danych na Twój temat. Pomaga on stronom „zapamiętać” Twoje preferencje.
Jednym z przykładów pasywnego śladu cyfrowego jest sytuacja, w której strony internetowe monitorują to, czego szukasz w internecie.
Jakie są konsekwencje pozostawiania cyfrowych śladów?
Dostęp do kont (np. logowanie się na stronie za pomocą konta na Instagramie lub konta Google), reputacja online, personalizowane reklamy, a nawet ataki hakerskie zależą od śladów cyfrowych.
Logowanie się do wszystkich serwisów na dane z jednego konta na Facebooku może i jest wygodne, ale usunięcie informacji na swój temat z internetu może okazać się bardzo trudne. Poza tym Twój wirtualny profil może wpaść w ręce osób, które nie powinny mieć do niego dostępu.
Brokerzy danych, reklamodawcy, operatorzy komórkowi, dostawcy internetu, pracodawcy, współpracownicy, cyberprzestępcy, hakerzy i inni internauci mogą zobaczyć Twój ślad cyfrowy. A od tego zależy Twoja reputacja online, nie mówiąc już o Twoim dobrostanie cyfrowym. Ale dlaczego?
Po pierwsze, nawet jeśli nie masz nic przeciwko temu, by inni znali niektóre szczegóły z Twojego życia, pomyśl, jak może to wpłynąć na Twoją karierę. Po drugie, cyberprzestępcy mogą wykorzystać Twój ślad cyfrowy do podszywania się pod Ciebie lub przeprowadzania ataków phishingowych. Wreszcie, każdy serwis zapisujący Twoje dane osobowe może paść ofiarą ataku hakerskiego, w wyniku którego informacje na Twój temat staną się ogólnodostępne.
Jak sprawdzić swój ślad cyfrowy?
Aby sprawdzić swój ślad cyfrowy, musisz się po prostu wygooglować. Wpisz swoje pełne imię i nazwisko lub adres e-mail w wyszukiwarce – i voilà. Zobaczysz, jakie informacje na Twój temat można znaleźć w internecie.
Przykłady śladów cyfrowych
Wrzucanie postów w mediach społecznościowych wydaje się oczywistym sposobem na pozostawienie śladów w internecie, ale można to tak naprawdę robić na wiele różnych sposobów. Oto kilka przykładów, które pewnie nawet nie przyszły Ci na myśl.
Subskrypcje | Usługi lokalizacji | Transakcje |
|---|---|---|
Zapisy na newslettery w sklepach online, aby otrzymać rabat | Aplikacje randkowe, które pokazują osoby niedaleko Ciebie | Zakupy w internecie |
Subskrypcja do portalów prasowych | Portale społecznościowe lub aplikacje, które proszą o oznaczenie Twojej lokalizacji | Gra na giełdzie |
Subskrypcja lub logowanie do serwisów za pomocą kont w mediach społecznościowych | Aplikacje fitness, które monitorują Twoją aktywność | Otwieranie konta, aby korzystać z karty kredytowej |
We wszystkich powyższych przykładach podajesz swoje dane, które są następnie zapisywane i dodawane do Twojego cyfrowego profilu. Może on zawierać Twoje imię, nazwisko, adres e-mail, lokalizację, wszystko, co udostępniasz, a nawet Twoje preferencje zakupowe.
Jak usunąć swój ślad cyfrowy?
Ślad cyfrowy jest wieczny, a jego usunięcie jest niemal niemożliwe. Gdy dane staną się publiczne, ich właściciel nie ma zbyt wiele kontroli nad tym, jak inni ich używają. Wszystko, co robisz online, pozostawia po sobie strzępy informacji zapisywanych przez różnych dostawców usług, podmioty zewnętrzne czy agencje rządowe.
„Całkowite usunięcie swoich danych osobowych z sieci może nie być wcale takie proste, ponieważ gdy jakaś informacja zostanie opublikowana w internecie – nieważne, czy przez internautę, czy przez hakera – może szybko się rozprzestrzenić na różnych platformach. Fragmenty Twojego śladu cyfrowego, w tym historia wyszukiwania, hasła i informacje o koncie – każdy zaakceptowany plik cookie – są gromadzone przez brokerów danych. Tacy brokerzy skrzętnie dokumentują Twoją wirtualną aktywność, odwiedzane strony i Twoje preferencje, a następnie kompletują Twój profil i sprzedają go zainteresowanym podmiotom”.
Aleksandr Valentij, lider ds. cyberbezpieczeństwa w Surfshark (źródło)
Możesz jednak zmniejszyć lub zabezpieczyć swój ślad cyfrowy.
Jak zabezpieczyć swój ślad cyfrowy?
Istnieje wiele sposobów na zmniejszenie swojego śladu cyfrowego, a zależą one od tego, na jakim poziomie ochrony Ci zależy. Twoje dane już są częścią internetu, ale możesz ograniczyć do nich dostęp:
Sprawdź ustawienia prywatności
Dzięki ustawieniom prywatności możesz kontrolować, kto widzi Twoje posty. Zajrzyj do nich i dopilnuj, by Twoje dane były udostępniane tylko tym osobom, którym ufasz. Jeśli korzystasz z serwisów, które przechowują informacje na Twój temat, ale które nie mają opcji zmiany ustawień prywatności (np. strony agencji nieruchomości), możesz zawsze skontaktować się z ich właścicielem i poprosić o usunięcie danych.
Ogranicz ilość danych, które udostępniasz
Gdy chcesz się zapisać na nowy newsletter, podając swój adres e-mail, lub wrzucić post w mediach społecznościowych dla znajomych, dwa razy się zastanów, zanim naciśniesz „Wyślij”. W ten sposób zadbasz o to, by Twój ślad cyfrowy zawierał tylko takie informacje, jakie chcesz udostępnić.
Odzyskaj kontrolę nad swoimi danymi
Usuń informacje na swój temat z baz danych brokerów za pomocą usługi Incogni. Brokerzy danych gromadzą i sprzedają Twoje dane, które w ten sposób trafiają do oszustów, firm ubezpieczeniowych i agencji rządowych.
Oto jak działa usługa: Brokerzy danych są prawnie zobowiązani do usuwania danych użytkowników ze swoich baz. Incogni kontaktuje się z brokerem i wysyła mu wniosek o usunięcie Twoich danych. Po sprawdzeniu wniosek broker usuwa Twoje dane ze swojej bazy.
Unikaj podejrzanych stron
Zanim podasz jakiekolwiek informacje na stronie internetowej, zadaj sobie pytanie: „Czy ufam tej stronie?”. Jeśli odpowiedź brzmi „nie”, zastanów się, czy chcesz, żeby miała dostęp do Twoich danych. Pamiętaj o jednej ważnej rzeczy: jeśli do logowania się na stronach używasz swoich głównych kont (np. z Facebooka), takie strony zyskują dostęp do danych, które udostępniasz na takich głównych kontach.
Jeśli bardzo chcesz się zalogować lub zarejestrować na stronie, która wzbudza Twoje wątpliwości, możesz skorzystać z narzędzia Alternative ID. Generuje ono dla Ciebie nową internetową personę z alternatywnym adresem e-mail, więc nie ma ryzyka, że zostawisz w internecie swoje prawdziwe dane osobowe.
Usuń stare konta
Usunięcie starych kont, których już nie używasz, to świetny sposób na ograniczenie swojego cyfrowego śladu. W ten sposób masz też więcej kontroli nad tym, co udostępniasz w sieci. Jeśli w domu chowasz albumy ze zdjęciami ze szkoły głęboko w szafie, dlaczego by nie ukryć kont, na których masz te same zdjęcia?
Zachowaj bezpieczeństwo w publicznych sieciach Wi-Fi
Uważaj, gdy korzystasz z publicznych sieci Wi-Fi, ponieważ nigdy nie wiesz, jakie mają zabezpieczenia i kto ma dostęp do danych, które przez nie wysyłasz. Jeśli musisz wysłać swoje dane osobowe, przełącz się na dane mobilne.
Aktualizuj oprogramowanie
Pamiętaj, że nieaktualne oprogramowanie często nie zawiera najnowszych łat bezpieczeństwa. Na starsze systemy jest też łatwiej się włamać. Zatem nie zapomnij regularnie aktualizować oprogramowania, aby w ten sposób dodatkowo chronić swoje dane.
Używaj VPN
VPN-y ukrywają Twoje dane, szyfrując je. Możesz to porównać do zapakowania prezentu w taki sposób, by nikt nie wiedział, co to jest – w tej metaforze VPN to papier do pakowania. Poza tym VPN zmienia Twój adres IP. Dzięki temu strony nie mogą śledzić Ciebie ani Twoich danych na podstawie Twojego adresu IP, ponieważ VPN daje Ci inny.
Zadbaj o swój cyfrowy ślad
Jeśli nie chcesz pozostawiać żadnych cyfrowych śladów, musisz przestać używać internetu i wyprowadzić się w głąb lasu. Raczej nie jest to możliwe, warto więc wiedzieć dlaczego i jak można zabezpieczyć swój cyfrowy ślad.
Co się stanie, gdy wpiszesz swoje imię i nazwisko w Google: wyniki będą satysfakcjonujące czy przerażające? A co z danymi gromadzonymi pasywnie, do których nie masz nawet dostępu?
Bez względu na to, jak odpowiesz na te pytania, lepiej dmuchać na zimne. To dlatego ochrona Twoich danych powinna być Twoim priorytetem, a pomoże Ci w tym VPN.
Najczęściej zadawane pytania
Czy każdy może zobaczyć mój ślad cyfrowy?
To zależy od rodzaju śladów, jakie po sobie pozostawiasz. Każdy może zobaczyć Twój aktywny ślad cyfrowy (profile online, komentarze, posty itp.). Do drugiego rodzaju śladów, czyli pasywnego śladu cyfrowego, większość osób nie ma dostępu.
Czy ślad cyfrowy jest wieczny?
Tak. Ślad cyfrowy jest wieczny. Przetrwa co najmniej tak długo, jak ludzka rasa. A gdy żywot naszego gatunku kiedyś się zakończy i zgaśnie ostatnia iskra prądu napędzającego serwery, ślad cyfrowy w końcu rozpłynie się w nieskończonej kosmicznej ciemności.
Oczywiście kilka egzemplarzy telefonu Nokia 3310 dalej będzie w połowie naładowanych, więc usuń swoje dane z urządzeń, których już nie używasz, żeby biedni kosmici nie musieli się krzywić z zażenowania, czytając Twoje wiadomości.
Co to jest pozytywny ślad cyfrowy?
Pozytywny ślad cyfrowy to informacje, które chcesz udostępniać. Są one zazwyczaj powiązane z Twoją dobrą reputacją online i pozwalają Ci poszerzać swoje sieci społeczne lub rozwijać swoją karierę. Przykładem pozytywnego śladu cyfrowego jest post w mediach społecznościowych na temat przeczytanej książki, zbiórki pieniędzy na słuszny cel czy wolontariatu.
Czy historia przeglądania to ślad cyfrowy?
Tak. Historia przeglądania jest częścią śladu cyfrowego. Niektóre strony internetowe zapisują historię plików cookie, przeglądania i zakupów, aby tworzyć profile pasywnych śladów cyfrowych internautów. Gdy po raz pierwszy wchodzisz na jakąś stronę, większość z nich zazwyczaj informuje Cię o swojej polityce gromadzenia i przetwarzania danych.
