W coraz bardziej cyfrowym świecie, w którym coraz więcej czasu spędzamy online, posiadanie wiedzy na temat cyberbezpieczeństwa to po prostu konieczność. Musisz znać zagrożenia, wiedzieć, na co zwracać uwagę i umieć się chronić.
Oto kompendium wiedzy na temat cyberbezpieczeństwa, które pomoże Ci zabezpieczyć swoje cyfrowe życie.
Termin „cyberbezpieczeństwo” obejmuje środki i narzędzia bezpieczeństwa stworzone do zabezpieczania Twoich danych, Twojej tożsamości w internecie oraz innych zasobów cyfrowych. Należą do nich różne praktyki i technologie, takie jak np. zapory sieciowe, oprogramowanie antywirusowe, uwierzytelnianie dwuskładnikowe, wirtualne sieci prywatne (VPN) itp.
Oba terminy są używane zamiennie, ponieważ są ze sobą ściśle powiązane i obejmują te same zagadnienia, ale występują między nimi pewne różnice.
Bezpieczeństwo cyfrowe, jako termin o szerszym znaczeniu, dotyczy ochrony systemów komputerowych, sieci i programów przed cyberatakami. Z kolei cyberbezpieczeństwo jest często definiowane jako metody zabezpieczania danych, urządzeń i tożsamości przed nieupoważnionym dostępem.
Gdy surfujesz po internecie, zostawiasz po sobie dane zwane śladem cyfrowym, obejmujące wszystko, co robisz online: od odwiedzanych stron internetowych i posty w mediach społecznościowych nawet po logowania do bankowości internetowej.
Prawdopodobnie nie zastanawiasz się zbytnio nad tym, co robisz codziennie w internecie, ale może to narazić Ciebie, Twoje urządzenia, dane i tożsamość na różne cyberzagrożenia.
To dlatego cyberbezpieczeństwo jest tak ważne dla każdej osoby, która korzysta z internetu. Ignorowanie go może prowadzić do kradzieży danych, strat finansowych, ujawnienia prywatnych informacji, naruszenia reputacji, a nawet konsekwencji prawnych.
Zagrożenia dla cyberbezpieczeństwa obejmują różnorodne taktyki stosowane przez hakerów, aby przechwycić dane osobowe, zakłócić działanie systemów lub wykraść poufne dane. Nazywa się je cyberatakami, do których wykorzystuje się m.in. złośliwe oprogramowanie, techniki z zakresu inżynierii społecznej, spoofing itp.
Jako że w codziennym życiu coraz bardziej polegamy na internetowych platformach i serwisach, zrozumienie ryzyka dla prywatności i bezpieczeństwa to po prostu konieczność. Taka wiedza pomoże Ci chronić się przed cyberatakami i zabezpieczyć swoje dane osobowe i finansowe.
Złośliwe oprogramowanie to programy, które mogą spowodować szkody w urządzeniu, systemie komputerowym lub sieci, wykorzystać je do podejrzanych celów lub w inny sposób naruszyć ich integralność. Złośliwe oprogramowanie jest w stanie uszkodzić pliki, wykraść dane, a nawet umożliwić hakerom dostęp do urządzeń, systemów lub sieci.
Co to jest: Fragment kodu, który doczepia się do plików lub programów i rozprzestrzenia się, gdy zainfekowany plik lub program zostanie uruchomiony.
Co może zrobić: Wirus może być używany do ataków typu ransomware i DDoS lub kradzieży poufnych danych. Zazwyczaj przenosi się przez załączniki do wiadomości e-mail, udostępniane pliki oraz złośliwe strony internetowe. Po uruchomieniu zainfekowanego pliku lub programu wirus może się rozprzestrzenić i zainfekować inne pliki, zakłócić działanie systemu itp.
Co to jest: Rodzaj złośliwego oprogramowania, które podstępem instaluje się na urządzeniu, monitoruje wykonywane na nim czynności i gromadzi dane bez wiedzy użytkownika.
Co może zrobić: Spyware może monitorować aktywność internetową, gromadzić poufne dane, w tym numery kart kredytowych i hasła, a także przekazywać je hakerom.
Co to jest: Koń trojański to złośliwe oprogramowanie, które udaje prawdziwe i podstępem skłania użytkowników do jego pobrania i zainstalowania.
Co może zrobić: Trojan może tworzyć tzw. tylne wejścia, które ułatwiają nieupoważniony dostęp do urządzenia oraz wprowadzanie zmian w systemie, rejestrować naciskane klawisze, śledzić dane oraz wykradać informacje. Niektóre trojany są w stanie pobierać i instalować więcej szkodliwych programów.
Co to jest: Zautomatyzowane oprogramowanie, które wykonuje powtarzalne zadania w internecie.
Co może zrobić: Złośliwe boty mogą wykonywać szkodliwe działania, np. spamować (wysyłać ogromne ilości niechcianych wiadomości lub komentarzy), stosować tzw. credential stuffing (używać wykradzionych danych logowania do wchodzenia na konta bez wiedzy użytkowników), wykorzystywać ataki DDoS (generować nadmierny ruch na serwerach lub stronach, aby je zablokować) oraz praktykować web scraping (wyodrębniać dane ze stron internetowych).
Co to jest: Jest to błąd w programie, luka w zabezpieczeniu lub wada, które mogą wykorzystać hakerzy.
Co może zrobić: Bug może umożliwić nieupoważniony dostęp, zablokować systemy lub doprowadzić do ich awarii albo ułatwić instalację innych szkodliwych programów.
Co to jest: Jest to rodzaj złośliwego oprogramowania – zestaw narzędzi – które stosuje techniki maskowania i pozwala hakerowi niepostrzeżenie przejąć kontrolę nad komputerem lub siecią.
Co może zrobić: Rootkit może dać hakerowi zdalny dostęp do zainfekowanego systemu, monitorować aktywność użytkownika oraz zmieniać pliki i ustawienia systemu. Może też być używany do kradzieży danych (haseł, danych bankowych, danych osobowych itp.) oraz wyłączania programów bezpieczeństwa, ułatwiając zainfekowanie urządzenia złośliwym oprogramowaniem bez wiedzy użytkownika.
Co to jest: Samoreplikujący się wirus, który rozprzestrzenia się przez sieci (za pośrednictwem wiadomości e-mail, P2P, czatów itp.).
Co może zrobić: Robak komputerowy może zainfekować komputer złośliwym oprogramowaniem, zmieniać i usuwać pliki, zużywać zasoby komputera, takie jak przepustowość i miejsce na dysku, uszkodzić komputer, wykraść dane, utworzyć tylne wejście oraz umożliwić hakerowi przejęcie urządzenia.
Co to jest: Oprogramowanie, które wyświetla natrętne i niechciane reklamy na urządzeniu użytkownika.
Co może zrobić: Adware wyświetla reklamy, zmieniając odwiedzane strony lub otwierając dodatkowe karty przeglądarki, co spowalnia działanie systemu i śledzi aktywność użytkowników.
Co to jest: Złośliwe oprogramowanie, które szyfruje dane użytkownika lub blokuje dostęp do plików lub całych systemów, żądając okupu za ich odblokowanie.
Co może zrobić: Ransomware może spowodować straty finansowe. Jeśli użytkownik nie zapłaci okupu, haker może zniszczyć dane, ujawnić poufne informacje i zakłócić działanie firm i organizacji, prowadząc do kosztownych przestojów i utraty cennych danych.
Na powyższej liście znalazły się najpopularniejsze rodzaje złośliwego oprogramowania. Jeśli to dla Ciebie za mało, przeczytaj ten artykuł na temat innych rodzajów i związanych z nimi zagrożeń.
Inżynieria społeczna to grupa technik manipulacji wykorzystujących ludzkie błędy do tego, by haker mógł przejąć prywatne informacje, zyskać dostęp do urządzeń, a nawet opróżnić konto z pieniędzy. Wiele z tych technik opiera się na nakłanianiu użytkowników do zignorowania standardowych praktyk bezpieczeństwa i ujawnienia swoich haseł lub innych poufnych danych.
Phishing to oszustwo polegające na tym, że haker podszywa się pod znany i renomowany podmiot, aby wyłudzić wrażliwe dane.
Istnieją różne rodzaje ataków phishingowych, np.:
Baiting to taktyka, w której haker kusi ofiary interesującą ofertą, np. darmowym oprogramowaniem, muzyką lub nawet pendrivem zostawionym w miejscu publicznym. Ofiara może złapać przynętę (a to właśnie oznacza po angielsku „bait”) i niechcący zainstalować złośliwe oprogramowanie lub przekazać swoje dane.
Pretexting, czyli oszustwo z użyciem pretekstu, to atak, w którym haker wymyśla scenariusz (czyli pretekst), aby przekonać ofiarę do podania poufnych danych. Aby zdobyć zaufanie ofiary, haker podszywa się pod osobę, której ofiara ufa, np. współpracownika lub przedstawiciela banku.
W ataku Quid Pro Quo haker obiecuje korzyść lub usługę za dostęp do informacji. Haker może na przykład zaoferować darmową aktualizację oprogramowania lub wsparcie techniczne, prosząc w zamian o poufne dane ofiary lub dostęp do ich systemu.
Na oszustwa typu honeytrap najczęściej można natknąć się w serwisach randkowych lub na czatach. Hakerzy często tworzą fałszywe profile, udając atrakcyjne lub znane osoby, aby podstępem rozkochać w sobie ofiarę, zdobyć jej zaufanie i zachęcić ją do podania poufnych danych, wyłączenia zabezpieczeń, ujawnienia sekretów firmowych, wysłania pieniędzy itp.
W ataku typu clickjacking haker podstępem skłania użytkownika do kliknięcia niewidocznego lub ukrytego elementu strony internetowej, co prowadzi do niezamierzonych działań. Na przykład, kliknięcie w niewinnie wyglądający przycisk może włączyć kamerę, ujawnić prywatne dane, sfinalizować transakcję itp.
Watering hole to atak skierowany do konkretnej grupy lub organizacji, w którym hakerzy instalują złośliwy kod na zaufanej stronie używanej przez taką grupę lub organizację. Gdy członek grupy wejdzie na zainfekowaną stronę, haker zyskuje dostęp do systemów, urządzeń i sieci całej grupy oraz możliwość przechwycenia poufnych informacji.
Scareware to rodzaj oszustwa, które polega na wzbudzeniu w użytkowniku obawy o to, że jego urządzenie jest narażone na niebezpieczeństwo, np. wyświetlając alerty o lukach w zabezpieczeniach systemu i wirusach. Użytkownik ze strachu kupuje lub pobiera złośliwe oprogramowanie, takie jak fałszywy program antywirusowy lub inne narzędzie, które może wyrządzić szkody w systemie.
Atak typu spoofing w kontekście cyberbezpieczeństwa polega na tym, że haker podszywa się pod prawdziwy podmiot, aby oszukać ofiary i zyskać dostęp do ich danych lub systemów.
Hakerzy wysyłają pakiety danych z fałszywego adresu IP (adresu protokołu internetowego), aby wydawało się, że dane pochodzą ze sprawdzonego źródła.
Hakerzy wysyłają fałszywe sygnały GPS (Global Positioning System), aby manipulować danymi lokalizacji urządzenia i w ten sposób powodować błędy w nawigacji lub oszukać systemy opierające się na usługach lokalizacji.
Hakerzy zmieniają zapisy DNS (Domain Name System), aby przekierować ruch z prawdziwej strony na złośliwą.
Hakerzy tworzą fałszywe strony internetowe wyglądające jak prawdziwe, aby podstępem skłonić użytkowników do podania wrażliwych danych, takich jak dane logowania.
Hakerzy zmieniają dane identyfikatora rozmówcy wyświetlane na ekranie telefonu ofiary, aby ukryć swoją tożsamość i udawać, że dzwonią z zaufanego numeru.
Złośliwe oprogramowanie, inżynieria społeczna i spoofing to najczęściej spotykane rodzaje cyberzagrożeń, ale istnieją też inne, które warto znać.
Podczas ataku DDoS hakerzy wykorzystują wiele zhakowanych systemów, aby przeciążyć cel ataku (np. serwer lub stronę) nadmiernym ruchem, co blokuje prawdziwym użytkownikom dostęp do serwera lub strony. Oto krótki poradnik na temat tego, jak zapobiegać atakom DDoS.
Atak MitM polega na tym, że hakerzy przechwytują komunikację pomiędzy dwiema stronami i potencjalnie ją zmieniają. Takie ataki są trudne do wykrycia i powodują duże straty w danych, straty finansowe itp.
Evil twin to rodzaj ataku Wi-Fi, w którym hakerzy ustawiają fałszywe hotspoty wyglądające jak prawdziwe sieci Wi-Fi, skłaniają użytkowników do skorzystania z nich, a następnie kradną ich dane lub infekują ich urządzenia złośliwym oprogramowaniem.
W ataku typu brute force hakerzy próbują dostać się na konta lub zaszyfrowane pliki, wpisując różne kombinacje haseł lub klawiszy, aż znajdą te właściwe.
Doxxing oznacza ujawnienie lub opublikowanie w internecie prywatnych danych jakiejś osoby bez jej zgody, aby zaszkodzić jej reputacji, nękać ją lub zastraszyć.
Botnety to sieci zainfekowanych urządzeń (zwanych „zombie”) kontrolowane przez hakerów i wykorzystywane do rozprzestrzeniania złośliwego oprogramowania, przeprowadzania ataków DDoS lub wykonywania innych nielegalnych działań.
Wyciek danych i naruszenie danych prowadzą do tego samego: ujawnienia danych. Różnica polega na tym, jak do takiego ujawnienia dochodzi: przez przypadek czy celowo.
Wyciek danych ma miejsce, gdy poufne dane zostają przypadkowo ujawnione nieupoważnionym osobom, np. z powodu błędu ludzkiego, niewystarczających praktyk bezpieczeństwa czy błędnych konfiguracji systemów. Z kolei naruszenie danych to celowe i nieupoważnione włamanie do systemu, aby wykraść lub ujawnić poufne dane, w czym hakerowi może pomóc złośliwe oprogramowanie lub cyberataki.
Cyberzagrożenia czyhają w każdym zakątku wirtualnego świata, warto więc być czujnym i wiedzieć, jak się chronić. Tutaj przydadzą się odpowiednie narzędzia, które pomogą Ci zabezpieczyć się przed złośliwym oprogramowaniem, chronić swoją prywatność lub ukryć swoje dane.
Program antywirusowy skanuje Twoje urządzenie w poszukiwaniu złośliwego oprogramowania, np. wirusów, robaków i trojanów, a potem je usuwa. Musisz używać programu antywirusowego do ochrony w czasie rzeczywistym, ponieważ taki program zneutralizuje zagrożenia, zanim zdążą wyrządzić szkody na Twoim urządzeniu, dzięki czemu Twoje systemy będą zawsze bezpieczne. Nie wiesz, który program antywirusowy wybrać? Wypróbuj Surfshark Antivirus!
Bezpieczne przeglądarki są specjalnie zaprojektowane po to, by zwiększać Twoje bezpieczeństwo i Twoją prywatność podczas surfowania po internecie. Zawierają one różne funkcje bezpieczeństwa, takie jak ochrona przed śledzeniem, blokada reklam, zaszyfrowane połączenia itp. Najlepsze przeglądarki dla prywatności obniżają ryzyko ataków phishingowych oraz ograniczają personalizowanie reklam, co daje Ci więcej prywatności i bezpieczeństwa.
VPN to narzędzie cyberbezpieczeństwa, które szyfruje Twój ruch internetowy i maskuje Twój adres IP, chroniąc Twoją tożsamość w internecie. Gdy łączysz się z VPN, hakerzy i inne podmioty nie są w stanie śledzić tego, co robisz online. Poza tym VPN zabezpiecza Twoje połączenie z publicznymi sieciami, omija restrykcyjne zapory sieciowe i zapewnia dużo więcej korzyści.
Narzędzie do monitorowania wycieków danych, takie jak Surfshark Alert, wysyła Ci powiadomienia, gdy znajdzie Twoje dane (adresy e-mail, hasła, numery dowodu tożsamości, numery kart kredytowych) w internecie (w tym w dark webie) po wycieku lub kradzieży danych. Dzięki temu możesz od razu zacząć działać i np. zmienić hasła i zabezpieczyć konta, aby zapobiec większym szkodom.
Narzędzie Alternative ID generuje dla Ciebie wirtualną personę z losowym adresem domowym, alternatywny adres e-mail oraz, jeśli chcesz, wirtualny numer telefonu. Możesz używać takich danych w internecie, np. do rejestracji na stronach, aby zachować anonimowość oraz chronić się przed kradzieżą tożsamości i innymi cyberzagrożeniami.
Bezpieczne poruszanie się po cyfrowym świecie, unikanie wszystkich zagrożeń i korzystanie z dostępnych narzędzi i wiedzy może wydawać się przytłaczające. Na szczęście jest rozwiązanie, które zawiera wszystko to, czego potrzebujesz – subskrypcja Surfshark One.
Znajdziesz w niej narzędzia, które zapewnią Ci ochronę w internecie: VPN, Ad Blocker, Antivirus, Search, Alternative ID oraz Alert. Poza tym nie musisz się przejmować żadnymi limitami co do liczby jednoczesnych połączeń, co oznacza, że z jednym kontem ochronisz tyle urządzeń, ile chcesz.
